refinaryrig
تنها ۴ روز و ۱۱ ساعت و ۵۴ دقیقه تا پایان تخفیفات نوروزی
افراد میهمان مجاز به دانلود فایل نمی باشند. اگر حساب کاربری دارید وارد شوید و مجدد تلاش کنید. در غیر این صورت ثبت نام کنید.
انصراف

مهار فوران چاه های نفت و گاز در ایران


۰ ۱۷۴۶ ۰ ۱۳۹۶/۰۸/۰۸ ۰۹:۵۴
 چاه های کشور کویت
سال هزار و سیصد و شصت و نه كشور كویت توسط ارتش رژیم بعث عراق مورد هجوم و تصرف قرار گرفت . ارتش عراق در مدت چند ساعت ، تمامی خاك كویت را اِشغال كرد و كشور كویت را به مدت هفت ماه در تصرف خود نگه داشت . سرانجام یك نیروی چند ملیتی درگیر جنگ با ارتش بعثی شد و جنگ خلیج فارس یا جنگ نفت آغاز گردید . نیروهای بعثی با مأیوس شدن از مقاومت در برابر ارتش‌های متحد، ضمن تخریب اماكن ، تأسیسات و واحدهای بهره‌برداری ، از هزار حلقه چاه تولیدی نفت وگازِ كویت ، هفتصد و بیست و هفت حلقه را منفجر و به آتش كشیدند . با فوران چاهها و سوختنِ روزانه شش میلیون بشكه نفت بزرگترین تراژدی آتش سوزی نفتی جهان بوقوع پیوست . تراژدی كه نه تنها كویت ، خلیج فارس و كشورهای منطقه را در بر گرفت. با آزادسازی كشور كویت توسط نیروهای متحد ، كار بازسازی تأسیسات صدمه دیده و مهار چاههای نفت و گاز آغاز گردید. كشور ایران نیز آمادگی وزارت نفت ایران را برای بازسازی تأسیسات نفتی رسماً اعلام كرد و با انجام مذاكرات موافقتنامه همكاری بین ایران و كویت به امضاء رسید .
 
با دستور وزیر ، تیم‌های كارشناسی وزارت نفت در فروردین سال هزار و سیصد و هفتاد از تأسیسات نفتی كویت بازدید و برنامه‌ای را برای بازسازی پالایشگاه‌ها و مهار چاههای نفت و گاز ارائه دادند . اما دولت كویت به دلیل عدم اطلاع از توانمندی متخصصان ایرانی ، فقط مشاركت در مهار چاههای نفت پروژۀ اَلْعودِه را پذیرفت . كشور كویت با حدود یكصد میلیارد بشكه نفت و دَه منطقة نفتی ، یكی از كشورهای تولید كننده نفت در اوپك و خاور میانه می باشد . میدان نفتی بورگان با شصت و هشت میلیارد بشكه نفتِ ذخیره ، میان مخازن نفتی جهان یكی از مخازن بزرگ بشمار می رود . تیم مهارگر ایرانی، در سیزدهم مرداد ماه سال هزار و سیصد و هفتاد وارد كویت گردید . با پیگیری سفارت ایران و مدیریت گروه اولین حلقه چاه در منطقه بورگان به مهارگران ایرانی واگذارگردید . مهارگران به سرعت از چاه شماره صد هشتادِ بورگان بازدید عملیات مهار را طراحی و به مرحله اجرا در آورند. . مهارگران با طرحی ابتكاری شامل : جداسازی و برش فلنجِ شش اینچ ، لوله مغزی ، برداشتن و نصب فلنج ده اینچ ، نصب شیرِ دروازه ای و تزریقِ سیالِ حفاری ، در نهایت شهامت و جسارت ، عملیات مهار را بدون آب به مرحله اجرا درآوردند و چاه را با موفقیت كنترل و ایمن سازی نمودند . خبر مهار اولین حلقه چاه نفت توسط مهندسین و متخصصان ایرانی ، به سرعت در سراسر كویت پیچید و مهارگران همة كشورها را حیرت زده نمود . .مهار اولین حلقه چاه توسط ایرانیها ، نقطه عطفی بود بر انحصار و سلطه‌گری شركت‌های امریكایی در مهار چاههای نفت و گاز و بازتاب گسترده‌ای در محافل خبری بین‌المللی و داخلی داشت به طوریكه مسئولین شركت نفت كویت، شركت‌های امریكایی را مجبور نمودند تا ضمن تأمین امكانات ، چاههای دیگر را در منطقه بورگان به مهارگران ایرانی واگذار نمایند . مردان بی ادعای صنعت نفت ایران كه در بوتۀ آزمایشی سخت قرار گرفته بودند، بدون واهمه وارد میدان عمل شدند . با تحویل چند حلقه چاه در منطقه بورگان ، كار مهار چاهها با برنامه‌ریزی دقیق آغاز گردید . مهار دومین حلقه چاه را با استفاده از امكانات موجود برنامه‌ریزی كردند . عملیات مهارِ چاه صد و سی و نه بورگان با سرعت آغاز شد . درمرحله اول دودكش استوانه با اَتی واگن بر روی چاه نصب و آتش در برابر مردان صبور و مقاوم تسلیم گردید . آب با فشار زیاد ، توسط مانیتورهای آب پاش به سمت چاه هدایت و اطراف دهانۀ چاه پاكسازی و خسارات وارده توسط متخصصان بررسی گردید . سپس عملیات مهار با برداشتن فلنج ده اینچ و تعویض آن ، بستن شیر دروازه ای و تزریقِ سیالِ حفاری انجام شد و چاه به كنترل در آمد . مهارگران صنعت نفت ایران در خیزشی بلند از سرِخودباوری ، افسانه‌های پیش ساخته مردان آتش در غرب را شكستند و چاههای سی و چهار و صد و هشتاد و هشتِ بورگان با فوران شش هزار بشكه ، پنجاه و هشتِ بورگان با فوران هفت هزار بشكه ، صد و سيِ بورگان با فوران دوازده هزار بشكه ، صد و بیست و نه و دویست و هفتاد و دوِ بورگان با فوران ده هزار بشكه و صد و بیست و هفتِ بورگان با فوران هجده هزار بشكه را در تلاشی بی وقفه ، تنها در مدت سی و یك روز كنترل و ایمن‌سازی نمودند . تلاشگران صنعت نفتِ ایران پس از مهار نهمین چاه ، در سوم مهر ماه سال هزار و سیصد و هفتاد كلیۀ تجهیزات و ماشین آلات را به چاه دویست و پنجاهِ بورگان انتقال و با تجهیز كارگاه آماده عملیات شدند . مهارگران با خاموش سازی آتش و بررسی وضعیت چاه ، برش ماسوره شش و هشت اینچ را با موفقیت به انجام رساندند . سپس بر روی فلنج هشت اینچ ماسوره مخصوص و شیر توپی نصب گردید . با انجام عملیات ایمن سازی و تزریق سیالِ حفاری ، چاه به كنترل مهارگران در آمد . مهارگران شركت ملی نفت ایران در ركوردی بی سابقه ، عملیات جابجایی امكانات ، برپایی وسایل، طراحی و اجرای عملیات مهار ، كنترل و ایمن سازی چاههای چهل و هفت با فوران شش هزار بشكه ، دویست و هفتاد با فوران پانزده هزار بشكه و صد و چهل و دو بورگان با فوران هجده هزار بشكه را طی سه روز به انجام رساندند . مهارگران طی هشت روز چاههای شماره صد و هفده و سیصد و سی و شش بورگان با فوران هفت هزار بشكه و چاه شماره پنجاه و چهار با فوران شانزده هزار بشكه در روز را طی عملیات متبحرانه و حساب شده به كنترل خود در آوردند . در این میان مهار و كنترل هفدهمین چاه از جمله دشوارترین و پیچیده ترین عملیاتها بود . این چاه با فوران بیست هزار بشكه در روز در بین كلیه چاهها ، بیشترین تولید را داشت . مهار این چاه 141 به دلیل شدت انفجار بسیار دشوار بود ، چرا كه كلیه شیرآلات ، ماسوره ها و فلنج‌ها صدمه دیده و از بین رفته بودند . مهارگران ناگزیر شدند تا كار برش را از یك مقطع پایین‌تر از لوله نگهدارنده به انجام برسانند . لوله‌های جداری بیست ، شانزده ، ده و هفت اینچ با استفاده از دستگاه برش‌ جدا شدند . دستگاه برش مخلوطی از ماسه سیلیسی همراه با آب بود كه با فشار سی هزار پوند بر اینچ مربع تزریق می‌شد . پس از جداسازی تجهیزات سرچاهی شیر جدید نصب و عملیات مهار با موفقیت به پایان رسید . پس از آن مهارگران نوزدهمین چاه را برای مهار انتخاب و طی سه روز عملیات غرورآفرین چاه سی و شش بورگان را كنترل و ایمن‌سازی كردند . تیم مهارگر ایرانی در آخرین مرحله عملیات ، مهار چاه صدو سی و هفت بورگان را در دستور كار خود قرار داد . شدت فوران نفت و گاز و شعله‌های آتش ، درجه حرارتْ در سرِ چاه را هشتصد تا نهصد درجه سانتیگراد بالا برده بود، به همین دلیل نزدیك شدن به این چاه كه زبانه‌های آتش آن سر بر آسمان می‌سائید بسیار خطرناك بود . مهارگران ابتدا دودكش را با یك طرح هماهنگ بر روی چاه نصب و آتش عصیانگر را به بالا هدایت كردند . از ساعات آغازین آب و كف با فشار بسیار زیاد جهت خنك شدن دودكش و مهارگران، بسوی چاه هدایت می‌شد . با افزایش فشار آب و خنك شدن اطراف چاه ، مهارگران در میان آتش و آب ، به چاه نزدیك شدند و آتش را خاموش كردند . هنوز محیط چاه از گرمای آتشِ خاموش شده رها نیافته بود . ناگهان چاه با صدای مهیبی دوباره مشتعل گردید و حجم عظیمی از آتش و دود ، اطراف آن را ‌پوشاند . آتش بشدت زبانه می‌كشید . زمینِ داغ و سوزان و مواد نفتی مشتعل وضعیت بسیار خطرناكی را بوجود آورده بود . آتش به وجود آمده یورشی مجدد را می طلبید . آتش چاه با محاصره آب و كف در یك لحظه فرو افتاد و نفت و گاز با فشار زیادی از دهانه دودكش به بیرون فوران كرد . با خاموش شدن آتش ، ماشین آلات راه‌سازی محوطه اطراف‌ دهانه چاه را پاكسازی و مهندسین و كارشناسانِ طرح حمله نهایی را برنامه ریزی كردند . مهارگران غرق در نفت شیرآلات صدمه دیده را با مهارت برش دادند . نفت خام همچنان از دهانه چاه به شدت به بیرون می‌جهید . آب با فشار فراوان به دهانه چاه و اطراف آن پاشیده می‌شد تا زمینِ گداخته را خنك سازد . با آشكار شدن دهانه چاه ، دودكش بار دیگر با اَتی واگن روی آن نصب شد . بلافاصله كار تزریق سیالِ حفاری و كُشتن چاه آغاز شد . با بسته شدن آخرین مهره‌ها ، غریو شادی ، سیاهی شب را پس زد . به این ترتیب كار مهار بیستمین حلقه چاه طی نه روز با همت و سخت كوشی اعضای تیم مهار به پایان رسید . مهار بیست چاه نفت در حالی تمام شد كه دلهای روشن این مردان افقی روشن را نوید می داد . عملیات مهار و ایمن‌سازی چاههای نفت كویت را ، بیست و هفت تیم از شانزده كشور جهان از جمله ایران ، امریكا ، شوروی ، انگلیس ، فرانسه ، چین ، ژاپن ، كانادا ، مجارستان ، رومانی و كویت با بكارگیری نه هزار نیروی انسانی از چهل و سه كشور جهان انجام دادند . متخصصان صنعت نفت ایران در میان مهارگران همه كشورهای شركت كننده، سریعترین زمان را در مهار سه حلقه چاه طی سه روز بدست آورد . . 
 
 
 
چاه 50 کریت اهواز
در فرآیند حفاری چاههای نفت و گاز وقوع حوادث و فوران نفت و گاز اجتناب ناپذیراست . عملیات مهار چاههای نفت و گاز بسیار پیچیده ، خطر آفرین و نیازمند تجربه ، دانش فنی و فناوری‌های گوناگون می‌باشد. چاه شماره 50 كریت در منطقه نفتی اهواز قرار دارد . این چاه در25/11/71 توسط ایادی استكبار به قصد ضربه زدن به ایران اسلامی به آتش كشیده شد. طبق برآورد‌های اولیه پس از به آتش كشیدن شدن این چاه ، روزانه 60 تا 50 هزار بشكه نفت خام در آتش می‌سوخت . ارتفاع شعله آتش این چاه ، بیش از100 متر تخمین زده می‌شد و بیش از 2 هزار فوت در ثانیه نیز ، سرعت فوران چاه بوده است. درجه حرارت ایجاد شده در مركز شعله بالغ بر 4150 درجه فرانهایت محاسبه گردیده است. مدیریت مناطق نفتخیز جنوب با توجه به تجارب و سوابق درخشان مهندس حیدر بهمنی در جریان مهار چاههای منطقه دهلران در دفاع مقدس و چاههای كویت ، هدایت ، راهبری و مسئولیت عملیات مهار چاه 50 اهواز به وی واگذار نمود. از همان ابتدای آتش گرفتن چاه ، فعالیتهای گوناگونی برای خاموش كردن آن با بكارگیری دستگاههای حفاری به منظور حفاری انحرافی و بستن چاه از اعماق زمین جهت مهار مستقیم چاه از سطح زمین آغاز گردید. دراولین مرحله كار ، محوطه سازی اطراف چاه ، برای دسترسی به آن با استفاده از ماشین آلات مختلف آغاز گردید . پس از محوطه سازی و تسطیح اطراف چاه ، حوضچه‌های ذخیره آب احداث گردید ، تا آب مورد نیاز عملیات در آن ذخیره گردد .
 

برای نزدیك شدن به چاه می‌بایست ابتدا دودكش بر روی چاه نصب گردد ، تا با هدایت آتش به بالا، امكان نزدیك شدن به آن بوجود ‌آید ، به این منظور ابتدا یك دودكش 42 اینچ آزمایش گردید كه موفقیتی حاصل نگردید. سپس یك دودكش 56 اینچ به سمت چاه هدایت گردیدو مهارگران با تلاش زیاد موفق گردیدند دودكش 56 اینچ را بر روی چاه نصب كنند و اعضای گروه توانستند برای بررسی میزان خرابی شیرهای چاه به آن نزدیك شوند . گروههای عملیاتی در حالیكه جهنمی از آتش بالای سر آنها در حال جوش و خروش بود با حمایت آب پاشهای مستقر در محوطه به چاه نزدیك شده و خسارات وارده را از نزدیك بررسی كردند . پس از بررسی ، مشخص گردید كه فلنچ‌های بالایی كاملاً صدمه دیده و شیر توپی و شیرهای جانبی یا خسارت دیده یا از بین رفته است و می‌بایست فلنچ بالایی از سرچاه جدا شده و بجای آن یك شیر توپی دیگر بسته شود تا چاه به كنترل در آید. مهارگران صنعت نفت به منظور خاموش كردن چاه ، روشهای گوناگونی را بررسی نمودند و سرانجام تصمیم گرفته شده كه بوسیله بمب‌‌های هدایت شونده ، كار جداسازی فلنچ از سرچاه انجام شود. با تلاش گروههای عملیات بمب‌های هدایت شونده به كار گرفته شد ولی نتیجه مثبتی بدست نیامد و در این راه به لحاظ مكش شدید ، یكی از اعضای عملیات گروه بنام عزیز الماسی به لقاء ا... پیوست و جان به جان آفرین تسلیم كرد . گروههای عملیات با استفاده از دستگاه برش ، پیچهای فلنچ 12 اینچ را بریده و توانستند با مهارت خاصی شیرتوپی معیوب را از سر چاه بردارند . برش پیچهای فلنچ 12 اینچ بوسیله آتش در جایی كه روزانه 50 میلیون فوت مكعب گاز آماده اشتعال و 50 هزار بشكه نفت خام با فشار بی امانی در حال خروج از چاه بود ، از بارزترین نمونه‌های شهامت و ایثار است . اعضای گروه مهارگر پس از برداشتن شیر توپی معیوب ، آماده گردیدند ، تا شیر توپی جدیدی را بر روی چاه نصب كنند . در نهایت تصمیم گرفته شد كه در عین شعله ور بودن چاه ، عملیات نصب شیر توپی انجام گیرد ، یعنی در یك عملیات هم شیر توپی نصب گردد و هم آتش به كنترل در آید . این روش بدیع برای اولین بار در دنیا توسط متخصصان صنعت نفت ایران به كار گرفته می‌شد و برای انجام آن می‌بایست مقدمات كار فراهم گردد. در این اثناء دومین شهید این عملیات بنام محمد علی دوستانی نیز به دلیل سوختگی به خیل كاروان شهیدان انقلاب اسلامی پیوست. در تاریخ 8 فروردین 1372 با یك نظم و برنامه ریزی مناسب ، دودكش 42 اینچ و شیر توپی بر روی چاه قرار گرفت و در طی 4 روز مهارگران ، كار بستن پیچهای فلنچ چاه را در میان آتش ، دود ، نفت ،گاز و آب به اتمام رساندند . جایی كه محوطه مملو از گاز و نفت و آماده اشتعال بود و با یك جرقه همه چیز به آتش كشیده می‌شد ، در حالی كه در چند متری بالای دودكش ، آتش عصیانگر به آسمان می‌رفت ، در یك كار بی‌نظیر و بدیع ، مهارگران متعهد و متخصص از یك غیر ممكن، ممكن ساختند شیر توپی پس از روزها تلاش خستگی ناپذیر بر سر چاه پیوند خورد و چاه آماده مهار گردید . در این مرحله سیال حفاری را از طریق شیر جانبی به چاه تزریق كردند . با تزریق سیال حفاری، فشار چاه كم كم كاهش یافت و نهایتاً چاه50 با بستن كامل شیر به كنترل مهارگران در آمد. مهارگران آتش در یك كار جهادی پس از گذشت 45 روز یكی از پرفشارترین چاههای نفت را در یك عملیات ابتكاری به كنترل خود در آورده و یك بار دیگر ثابت كردند كه قادرند سخت‌ترین ، دشوارترین مأموریتهای محوله را با بذل جان به انجام رسانند . 
 
 
 
 
چاه گازی 23 کنگان
فوران چاههاي نفت وگاز، در دنيا يكي از پديده هايي است كه عمدتاً در حين عمليات حفاري يا بعد از آن بر اثرحوادث طبيعي مثل سيل، زلزله ورانش زمين و و در برخي موارد نيز بر اثر جنگ بين دول وكشورها ويا اقدامات خرابكارانه حادث ميشود . ميدان گازي كنگان با مساحت حدود 5200 كيلومتر مربع يكي از عظيم ترين بسترهاي گازي محسوب مي گردد . اين ميدان در جنوب غربي ميدان نار ، واقع در استان بوشهر و در فاصله 160 كيلومتري شرق مركز اين استان قراردارد . در مهرماه سال 1384 رانش زمين در ميدان گازي كنگان ، موجب شكستن لوله هاي جداري چاه شماره 23 كنگان گرديد .
 

رانش زمين به لوله هاي جداري چاه گازي 23 كنگان در عمق 66 متري آسيب جدي رسانده و فشار ناشي از نشت گاز رفته رفته افزايش يافت. حفره ايجاد شده دراطراف چاه هر روز بزرگتر و خروج گاز با شدت بيشتري صورت مي گرفت بطوريكه گاز با چنان شدتي از حفره خارج مي شدكه سنگ وگل درون چاه را با فشار زياد به هوا پرتاب ميكرد تااينكه بر اثر پرتاب سنگ و ايجاد جرقه چاه دچار آتش سوزي شده و لهيب شعله هاي آتش تا دهها متر به آسمان زبانه مي كشيد. گروههاي مهار صنعت نفت با تشكيل ستاد ويژه اي به مديريت مهندس حيدر بهمني مدير عامل شركت ملي حفاري ايران ، به بررسي همه جانبه اين فوران پرداختند . اين مورد ، اولين فوران چاه گازي بود كه نيروهاي مهارگر ايراني با آن مواجه مي شدند . مهارگران متخصص صنعت نفت كشور ، با تمامي مشكلات موجود ، كارعمليات مهار چاه با استقرار دستگاههاي حفاري 42 و 82 فتح درمنطقه اطراف چاه آغاز كردند . هدف از انجام اين عمليات ، حفاري دو حلقه چاه انحرافي جهت دار در اعماق زمين به منظور ايجاد ارتباط با چاه شماره 23 كنگان بود. عدم دسترسي به تجهيزات پيچيده فني مثل مكان ياب الكترومغناطيسي ، كاردستيابي به چاه را در اعماق زمين دشوار مي نمود ، و زمان عمليات مهار چاه را به طول مي انجاميد . مهارگران برنامه مختلفی براي حفر دو حلقه چاه انحرافي چند شاخه اي كه يكي از پيچيده ترين انواع عمليات حفاري است را طراحي و در فاصله 250و 300 متري چاه شماره 23 كنگان ، آغاز نمودند . حفاري انحرافي چند شاخه اي ، بوسيله دستگاه 82 فتح ادامه يافت و با اجراي طرحي دقيق و محاسبات ويژه مهندسي در عمق 2600 متري به محل چاه 23 كنگان برخورد نموده و در ادامه با انجام عمليات تزريق پذيري آب ، سيمان ،سیال موفقيتي بزرگ بدست آمد و سرانجام پس از 21 روز تلاش شبانه روزي شعله هاي سر به آسمان كشيده چاه گازي كنگان 23 در هفتم تيرماه بدون هيچگونه حادثه اي و با كمترين هزينه ممكن فروكش كرد . 
 
 
چاه 24 نفت شهر
حفاری یك حلقه چاه توسعه ای (24 نفت شهر) درحال انجام می باشد. حفار مردان با كار بر روی دستگاههای حفاری در واقع به جنگ طبیعت می روند و طبیعت هر لحظه ممكن است ابعاد ناشناخته ای از نیروی درون خود را درمعرض تهدید انسان قرار دهد . عملیات حفاری ادامه می یابد . مته حفاری راه خود رابه سوی اعماق باز می كند و كنده های زمین با گردش سیال حفاری به سطح جریان می یابد ، متراژ حفاری از عمق 555 متری گذر می كند و به عمق 613 متری در سازند گچساران می رسد، در این لحظه سیال حفاری هرز می رود . با كم شدن حجم سیال "، گاز با سرعت از درون زمین و از لوله جداری به سمت بالا فوران می كند . حفار مردان تلاش می کنند تا فوران چاه را كنترل نمایند، اما حجم گاز خروجی در لوله جداری بسیار بالاست، با افزایش خروج گاز و ایجاد جرقه ، آتش قسمتی از دستگاه حفاری را می پوشاند .
 

حفار مردان جهت بستن شیرهای كنترل فوران به درون آتش عصیانگر می روند تا شیر رمزهای كنترل چاه را ببندند، با خروج حجم عظیمی از گاز و نفت ، آتش بشدت زبانه می كشد و چاه منفجر شده و دستگاه حفاری 118شرکت حفاری شمال در آتش فرو می رود، در این میان سه نفر از كاركنان در جا شهید و بیش از ده نفر مجروح می گردند . طبق برآوردهای اولیه روزانه 5 تا 6 هزار بشكه نفت در آتش می سوخت و لهیب شعله های آتش بیش از 60 متر ارتفاع داشت . .مدیرعامل شركت ملی نفت ایران با توجه به تجارب گرانسنگ مهندس حیدر بهمنی درمهار چاههای2، 3 و 5 دهلران ، 20 حلقه چاه در كشور كویت ، چاه 50 كریت اهواز و چاه 23 كنگان ، مدیریت مهار و راهبری عملیات را به وی واگذار نمود. هر چند مهارگران و متخصصان صنعت نفت سوابق درخشان و ارزشمندی از مهار چاههای مختلف داشتند ولی این مورد ، اولین فوران چاه نفت و گاز در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است كه نیروهای مهار گر ایرانی با وجود دستگاه حفاری و ضایعاتی با بیش از 300 تن در محل چاه با آن مواجه بودند . با سپردن هدایت عملیات بدست مهارگران شركت ملی حفاری ایران ، متخصصان و كارشناسان اداره كنترل و مهار فوران چاههای نفت و گاز صنعت حفاری كشور، بسرعت وارد منطقه عملیاتی نفت شهر می شوند . براساس بررسی های اولیه به علت شكستگی سازند در لایه های بالایی مخزن ، نفت و گاز به سطح زمین راه یافته و با انباشت زیاد و در حین عملیات حفاری باعث فوران گردیده است . در اولین مرحله ، محوطه سازی ، ایجاد راه های ارتباطی به اجرا در آمد ولی با وجود عدم پاكسازی منطقه با مشكلاتی مواجه گردید . در این مرحله گروههای خنثی سازی میادین مین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تعیین حدود تردد و پاكسازی منطقه ، مهار گران را یاری رساندند . پس از محوطه سازی و مسطح كردن اطراف چاه ، سه استخر 30 تا 50 هزار بشكه ای با كف و بدنه ایزوله شده از مواد پلاستیكی، ذخیره آب بوجود آمد، تا آب مورد نیاز عملیات در آنها ذخیره و به محل چاه پمپاژ گردد. در این عملیات یكی از طولانی ترین خدمات آبرسانی به منظور حمله به آتش در دستور كار قرار گرفت .. گروههای مهار متشكل از مردان شركت ملی مناطق نفتخیز جنوب ، نفت مناطق مركزی ، حفاری شمال ، نفت و گاز غرب ، بهداشت و درمان صنعت نفت و شركت ملی حفاری ایران با انسجام و همدلی، تمام تلاش و كوشش خود را با بكارگرفتند تا با شتاب بخشی به روند عملیات مهار ، موفقیتی دیگر را در كارنامه صنعت نفت كشور ثبت نمایند . با پیشرفت عملیات، ماشین آلات مختلف و تجهیزات مهار مستقیم چاه شامل آتی واگن ، اطاقك های مخصوص مهار آتش دستگاههای پمپاژفشار قوی ، شیرآلات مختلف وارد منطقه گردید . مهارگران صنعت نفت سپس تصمیم گرفتند همزمان سه محل را جهت چاههای امدادی آماده سازی نمایند تا در صورت عدم نتیجه از عملیات مستقیم ، عملیات كنترل فوران از طریق چاههای جهت دار انجام گیرد . سخت كوشان صنعت نفت درمرحله بعد كار پاكسازی محل چاه را از ضایعات را در دستور كار قرار می دهند.. مهارگران بامحدود كردن فضای چاه در پناه آبپاش ها به چاه نزدیك شده و تجهیزات را به بیرون انتقال می دهند . برای نزدیك شدن به چاه می بایست دودكش بر روی چاه نصب گردد تا با هدایت آتش به بالا ، امكان نزدیك شدن به آن بوجود آیـد به همین منـظور یك دودكـش 36 اینچ آزمایش گـردید كه موفقیتی حاصل نگردید، مهندسین با ساخت و آماده سازی دودكش 50 اینچ و نصب آن بر روی اتی واگن با حمایت آبپاش ها و آتش نشانی در نهایت ایمنی و دقت كامل به دهانه چاه نزدیك شده ودودكش را بر روی دهانه مشتعل نصب می نمایند كه بدلیل ریزش نفت ، موفقیتی بدست نیامد . تلاشگران برای سهولت دسترسی به چاه ساخت تونل فلزی با پوشش حرارتی را برنامه ریزی و به مرحله اجرا درمی آورند و همزمان آماده سازی مخازن سیال حفاری و پمپ های تزریق سیمان برنامه ریزی می گردد . مهارگران در نهایت تصمیم گرفتند درعین شعله ور بودن ، چاه را مهار و آتش را به كنترل در آورند برای این منظور یك لوله هدایت شونده را طراحی نمودند . در آخرین مرحله لوله هدایت شونده با اتی واگن بر روی چاه نصب و آتش در برابر مردان صبور و مقام تسلیم می گردد. سپس عملیات نصب لوله هدایت شونده در درون شیر كنترل فوران در نهایت دقت انجام می پذیرد. سپس عملیات بستن لوله های تزریق سیال حفاری ، سیمان توسط گروهای مهار به سرعت انجام می گردد و عملیات تزریق با دستگاههای پمپاژهای بسیار قوی به درون چاه شروع و چاه به كنترل در می آید. و سرانجام پس از تلاش های شبانه روزی ، شعله های سر به آسمان كشیده چاه 24 نفت شهر بدون هیچگونه حادثه ای فروكش كرد و و به حول و قوه الهی و سخت كوشی متخصصان ایرانی به كنترل در آمد . 
 
 

چاه 76 بی بی حکیمه
چاه نفتی شماره 76 بی بی حکیمه بامداد جمعه (6 آبان 1390) در سازند آسماری بدلیل فشار بالا ، حدود یک هزار و600 پوند بر اینچ مربع در عمق یک هزار و772 متری دچار فوران شد. در پی این حادثه برای دقایقی هاله ای از آتش دستگاه حفاری را در بر گرفت و براین واقعیت صحه گداشت که " حفاری جدال با طبیعت ناشناخته است" و در این رویارویی تجربه، ایثار و شجاعت انسان هایی دلباخته خدمت، بر آتش فائق آمد و چاه سرکش مهار و به کنترل در آمد. اقدام ایثارگرانه سخت کوشان شرکت ملی حفاری ایران مانع ایجاد فاجعه ای بزرگ شد که یکی از ابعاد آن احتمال افزایش تلفات انسانی در حادثه بود. از ابعاد دیگر نیز عکس العمل به موقع گروه عملیاتی مانع از بین رفتن دستگاه حفاری، سوختن حجم متنابهی نفت و گاز ، آسیب رسیدن به مخزن و آلودگی محیط زیست شد و از بروز میلیون ها دلار ضرر و زیان به اقتصاد کشور جلوگیری به عمل آمد. 
 
 
چاه 104 مارون
در دومین روز از دی ماه سال 1388 نشت گاز در اطراف رودخانه جراحی درمسیر جاده قدیم رامهرمز مشاهده گردید . كارشناسان با بررسی اطلاعات به این نتیجه رسیدند كه لوله جداری چاه 104 مارون در زیر سطح زمین به دلیل پوسیدگی یا رانش زمین ، دچار شكستگی گردیده و نفت و گاز درحال فوران به سطح زمین می با شد . بررسیهای دقیق تر توسط مهندسین در چاه 104 مارون نشان داد كه لوله آستری و جداری درعمق 670 متری دچار شكستگی گردیده و نفت و گاز از لایه های سست عبور کرده و با ایجاد دهها شكاف ، حفره و چشمه های نفت و گاز در سطح زمین، بصورت فوران خود را نمایان ساخته است . كارشناسان بمنظور رعایت مسائل ایمنی، جلوگیری از خطرات احتمالی ، شناسایی وسعت منطقه آلوده ، سرانجام مجبور به آتش زدن گازسطحی منتشره در منطقه شدند. با آتش زدن گاز بیش از 100 نقطه به شعاع چند كیلومتر درمنطقه شعله ور گردید .
 

با درخواست شركت ملی مناطق نفتخیز جنوب، متخصصان شركت ملی حفاری ایران، مهار چاه 104 مارون را در دستور كار قرار دادند . ابتدا عملیات تزریق سیال با استفاده از ماشین آلات و پمپ های فشار قوی از دهانه چاه 104 برنامه ریزی گردید، اما نتیجه ای از این عملیات حاصل نشد و فوران همچنان ادامه یافت . سپس مهندسین، انجام عملیات حفاری بر روی چاه و حفاری جهت دار را در دستور كار خود قرار می دهند . آزمایش های میدانی نشان داد كه نشت گاز كل منطقه را فرا گرفته و برپایی دستگاههای حفاری با وجودنشت گاز ریسك بسیار بالایی می طلبد . مهارگران صنعت نفت ایران با توجه به شرایط ویژه چاه ، نسبت به نصب شیرهای فوران گیر و فوران گیر دورانی كه درعملیات حفاری فروتعادلی استفاده می شود اقدام نموده تا با وجود شرایط سخت ، وارد چاه شوند . با ادامه عملیات توسط مهارگران، چاه 104 در چندنوبت فوران نمود ، عملیات كنترل و ایمن سازی چاه در شرایط بسیار سخت و بالا بودن خطرات احتمالی و با داشتن فشار سطحی زیر فورانگیر ها تا عمق 3100 متری ادامه یافت. در هیجدهمین روز از دی ماه 1388 شعله آتش سركش فروكش كرد و چاه 104 مارون به حول و قوه الهی و تلاش متخصصان و كارشناسان ایرانی به كنترل در آمد . 
 


 

 

 

همایون قاسمی
مدیر و موسس
کارشناس ارشد مهندسی نفت

به اشتراک بگذارید
برای ارسال نظر باید ثبت نام کنید یا به حساب خود وارد شوید.

48476
0