اقتصاد در نفت

انواع قراردادهای خرید و فروش نفت
بحث معاملات نفتی بحثی به شدت تخصصی است و کارشناسان خاص خود را دارد. نفت مانند دیگر کالاها معامله نمی شود ، زیرا مسائلی غیر فنی و اقتصادی نظیر سیاست نقش بسیار چشمگیری در آن دارد.
در اینجا می توان ، مروری اجمالی بر برخی از قرارداد های معروف انداخت:
معاملات اختیاری (optional)
این معاملات نوعی از معامله هستند که جهت جلوگیری از خطر زیان و ضرر معامله صورت میگیرند. در این معامله برحسب شرایطی که هنگام عقد قرارداد تنظیم می شود ، به معامله گر اجازه داده می شود که در انجام یا فسخ معامله برحسب درک شرایط آتی خود تصمیم بگیرد. در واقع به معامله گر اختیار و اجازه داده می شود تا مهلت معینی برای انجام یا فسخ قرارداد تصمیم بگیرد.
تحویل در مبدأ (Free On Board ) فوب
در این نوع قرارداد فروشنده تا تحویل نفت به نفتکش مسئولیت دارد و هیچ وظیفه ای در قبال حمل و نقل و بیمه و مسائل جانبی ندارد.
قیمت ، بیمه و هزینه حمل (Cost , Insurance and Freight)
در این روش فروشنده موظف است که نفت را در مقصد تحویل خریدار بدهد. البته طبق توافق قبلی خریدار بعد از تحویل نفت ، هزینه حمل و نقل و بیمه و گمرک و ... را به فروشنده می پردازد.
قیمت و هزینه حمل
این روش همانند روش قبل است با این تفاوت که بیمه برعهده ی خریدار است و نه فروشنده.
معاوضه (Swap )
در این روش ، فروشنده برای تحویل نفت خود به خریدار ، آن را به یک واسطه می دهد. کشور رابط نفت را از فروشنده دریافت و آن را تحویل خریدار می دهدو بابت این حمل و نقل حق ترانزیت دریافت می کند. نمونه بارز این نوع معامله ، سوآپ نفت دریای خزر است. کشورهای حاشیه دریای خزر به علت راه نداشتن به آب های آزاد از کشورهایی واسطه مئل ایران استفاده می کنند.
ایران نفت را از فروشنده در شمال تحویل می گیرد و از ان به در پالایشگاه های شمالی کشور استفاده می کند.در جنوب نیز معادل نفت دریافتی را تحویل خریدار می دهد. و بابت این حمل و نقل حق ترانزیت نیز دریافت میکند.
بیع متقابل
این روش تقریبا مشابه معاملات کالا به کالاست. به عنوان مثال خریدار تکنولوژی و دانش فنی خود را به فروشنده انتقال می دهد و بجای آن نفت دریافت می کند.