گاز معکوس (Retrograde gas) یک نوع گاز طبیعی است که در شرایط بالای فشار و پایین تر از دمای بحرانی خود، رفتار نامعمولی نشان می‌دهد. در این شرایط، گاز معکوس قابلیت جذب و محبوس شدن در داخل سنگ مخزن را دارد و به صورت مایع به نظر می‌رسد. این رفتار ناهنجار معمولاً به علت وجود فشارهای بالا و تعادل بین فازها در سیستم گازی است.
وقتی فشار بر روی گاز معکوس افزایش می‌یابد، حجم آن کاهش می‌یابد و در نتیجه، گاز به صورت مایع تبدیل می‌شود. این پدیده به عنوان "جذب" یا "محبوس شدن" گاز معکوس شناخته می‌شود. با کاهش فشار، گاز معکوس دوباره به حالت گازی برمی‌گردد.
خواص گاز معکوس در صنعت نفت و گاز بسیار مهم است. این گازها معمولاً در مخازن نفتی و گازی یافت می‌شوند و از آنها استخراج می‌شود. اما به دلیل رفتار ناهنجاری که در شرایط بالای فشار و پایین تر از دمای بحرانی نشان می‌دهند، استخراج آنها مشکل و پیچیده است. در واقع، جذب و محبوس شدن گاز معکوس در سنگ مخزن باعث کاهش قابلیت تولید و بهره‌وری مخزن می‌شود.
با توجه به خواص گاز معکوس، شرکت‌های نفت و گاز باید با دقت برنامه‌ریزی کنند و روش‌های مناسب برای استخراج آن را پیدا کنند. همچنین، بررسی و تحلیل دقیق این گازها در مخازن نفتی و گازی اطلاعات مهمی را درباره قابلیت تولید و بهره‌وری مخزن ارائه می‌دهد.
