استخراج نفت خام
یکی از مشکلات بزرگ صنعت نفت در عصر حاضر دمولسیفیکاسیون مؤثر امولسیونهای نامطلوب آب در نفت است که در طی مراحل مختلف پالایش نفت خام ایجاد میشوند. این نوع امولسیونها مشکلات متعددی را ایجاد میکنند که مهمترین آنها ایجاد آسیب در تجهیزات پالایشگاه، کاهش کیفیت و کمیت نفت خام و آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از دفع نامناسب آنها به محیط است. در حال حاضر روش شیمیایی دمولسیفیکاسیون با استفاده از دمولسیفایر (تعلیق شکنها) یکی از پرکاربردترین روشها برای حذف این امولسیونها است.
در فرایند تولید و استخراج نفت، نفت خام استخراج شده از چاه با مقادیر قابلتوجهی از آب، گلولای و دیگر ترکیبات همراه است. عوامل امولسیونکننده طبیعی موجود در نفت خام مانند رزینها و آسفالتن ها موجب میشوند که بخش بزرگی از این آب همراه با نفت خام، امولسیون نفتی پایداری را تشکیل دهد.
سالانه میلیونها تن از امولسیونهای نفتی به دنبال استخراج نفت ایجاد میشود. این امولسیونها مشکلات فراوانی در حوزههای مختلف بهویژه در صنعت نفت ایجاد میکنند، لذا حذف آنها از اهمیت ویژهای در این صنعت برخوردار است. در دهههای اخیر حذف این امولسیونها و آبزدایی از نفت خام استخراج شده به یکی از چالشهای جدی در صنعت نفت تبدیل شده است، بهگونهای که شناخت ساختار امولسیونهای نفتی و عوامل مؤثر بر آن را ضروری کرده است.
امولسیون مخلوطی از دو مایع امتزاجناپذیر مانند آب و روغن است که از دوفاز پیوسته و پراکنده تشکیل شده است.
بهطورکلی امولسیون های نفتی بر اساس فاز پیوستهشان به دو گروه تقسیم می شوند:
از میان انواع امولسیون نفتی نامبردهشده، امولسیونهای آب در نفت بیشترین نوع امولسیون تولید شده در طی استخراج نفت هستند عدم جداسازی مناسب آب از نفت خام در این امولسیونها باعث کاهش کیفیت و کمیت نفت خام حاصله، افزایش هزینههای پمپاژ و ذخیره، خوردگی و ایجاد آسیب در تأسیسات، تجهیزات پالایشگاه و سیستمهای انتقال میشود.
از طرفی حضور این نوع امولسیونها در مخازن و سیستمهای انتقال نفت موجب رشد میکروارگانیسمها در نواحی مرطوب از خطوط لوله و مخازن ذخیرهسازی و تشکیل بیوفیلم در آنها میگردد که این امر باعث کاهش ظرفیت مخازن و انسداد خطوط لوله میشود. در صنعت، جداسازی این آب از نفت خام از طریق فرایندی تحت عنوان فرایند تعلیق شکنی یا شکست امولسیون صورت میگیرد. این فرایند شامل آبزدایی نفت خام و نمکزدایی آن است.
بهطورکلی شکست امولسیونهای نفتی با چهار روش مکانیکی، حرارتی، شیمیایی و الکتریکی قابل انجام است که بیشترین روش مورداستفاده برای این کار روش شیمیایی است. در مقیاس تجاری امولسیونهای نفتی با ترکیبی از روشهای فیزیکی و شیمیایی تیمار میشوند. در روش شیمیایی از یک سری ترکیبات شیمیایی تحت عنوان تعلیق شکن استفاده میشود.
امولسیونهای نفتی مانند سایر سیستمهای امولسیونی بر اساس نسبت آب به نفت تشکیلدهندهشان به چهار گروه کلی امولسیونهای آب در نفت (W/O)، امولسیونهای نفت در آب (O/W)، امولسیونهای آب در نفت در آب (W/O/W) و نفت در آب در نفت (O/W/O) تقسیم میشوند که دو گروه اول در زمره امولسیونهای ساده و گروههای سوم و چهارم در زمره امولسیونهای پیچیده یا چندگانه قرار میگیرند.
نوع امولسیونی که تشکیل میشود به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها نسبت دوفاز به یکدیگر است. درصورتیکه این نسبت خیلی کوچک یا بزرگ باشد، آن فازی که حجم کمتری دارد غالباً فاز پراکنده را تشکیل میدهد. درصورتیکه این نسبت به یک نزدیک باشد، عوامل دیگری در تعیین نوع امولسیون تشکیل شده دخیل هستند.