ترشوندگی یکی از مفاهیم مهم در مهندسی نفت است که به نسبت توانایی یک مایع (مانند نفت) در تراکم و تماس با سطح سنگ مخزن اشاره دارد. ترشوندگی میزان جذب یا تراکم نفت در سنگ مخزن را نشان می‌دهد و می‌تواند بر تولید و مدیریت مخزن تأثیرگذار باشد.
در مهندسی نفت، تغییر ترشوندگی به معنای تغییر در خواص ترشوندگی نفت می‌باشد. این تغییرات می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله خواص فیزیکی و شیمیایی مخزن و نفت، ویژگی‌های سنگ مخزن، و شرایط عملیاتی نفتکشی ایجاد شوند.
به طور کلی، تغییر ترشوندگی می‌تواند عوامل زیر را شامل شود:
1. تغییر فشار: با تغییر فشار در مخزن، میزان تراکم نفت و در نتیجه ترشوندگی آن نیز تغییر می‌کند. در شرایط فشار بالا، ترشوندگی نفت کاهش می‌یابد و نفت می‌تواند به‌راحتی از مخزن جدا شود. در شرایط فشار کمتر، ترشوندگی نفت افزایش می‌یابد و نفت با دشواری بیشتری در سنگ مخزن جدا می‌شود.
2. تغییر دما: با تغییر دما، خواص نفت شامل چگالی و ویسکوزیته نیز تغییر می‌کنند و در نتیجه ترشوندگی نفت نیز تأثیر می‌پذیرد. در شرایط دمای بالا، نفت ممکن است کمتر تراکم شود و ترشوندگی آن افزایش یابد. در شرایط دمای پایین‌تر، نفت ممکن است بیشتر تراکم شود و ترشوندگی آن کاهش یابد.
3. تغییر ترکیب نفت: تغییر در ترکیب نفت می‌تواند ترشوندگی آن را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، افزودن مواد شیمیایی مانند سورفکتانت‌ها به نفت می‌تواند ترشوندگی را تغییر دهد و جذب نفت به سنگ مخزن را کاهش دهد.
با توجه به تغییرات ترشوندگی نفت، مهندسان نفت می‌توانند استراتژی‌ها و فنون مختلفی را در مهندسی مخزن و بهره‌برداری از آن اعمال کنند تا تأثیرات مخرب ترشوندگی کاهش یابد و یا از تغییرات ترشوندگی به نفع تولید نفت استفاده شود. برای مدیریت ترشوندگی عبارتند از:
1. استفاده از سورفکتانت‌ها: سورفکتانت‌ها مواد شیمیایی هستند که به نفت اضافه می‌شوند تا ترشوندگی آن را کاهش دهند. این مواد می‌توانند تراکم نفت را کاهش داده و جذب نفت به سنگ مخزن را کاهش دهند.
2. استفاده از پلیمرها: پلیمرها نیز می‌توانند به عنوان عاملی برای کاهش ترشوندگی نفت مورد استفاده قرار گیرند. با افزودن پلیمرها به نفت، ویسکوزیته آن افزایش می‌یابد و ترشوندگی نفت کاهش می‌یابد.
3. استفاده از اسیدها و مواد شیمیایی ترشونده دیگر: در برخی موارد، استفاده از اسیدها و مواد شیمیایی ترشونده می‌تواند ترشوندگی نفت را تغییر دهد. این مواد می‌توانند تراکم نفت را کاهش داده و کاهش جذب نفت به سنگ مخزن را ممکن سازند.
4. تزریق مواد ترشونده: در برخی موارد، ممکن است به جای تغییر خواص نفت، مواد ترشونده به سنگ مخزن تزریق شوند تا ترشوندگی سنگ افزایش یابد و جذب نفت بر روی سطح سنگ کاهش یابد.
تغییر ترشوندگی یک مفهوم پیچیده است و بسته به شرایط و ویژگی‌های خاص هر مخزن و نفت، روش‌ها و فنون مختلفی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند
