در مهندسی نفت، استفاده از دو مفهوم "هیدروکربن" و "هیدروکربور" رایج است. این دو مفهوم مرتبط به مواد آلی هستند که در صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما تفاوتی در معنا و استفاده آن‌ها وجود دارد.
هیدروکربن:
هیدروکربن به مواد آلی اشاره دارد که تنها از عناصر هیدروژن (H) و کربن (C) تشکیل شده‌اند. در صنعت نفت و گاز، هیدروکربن‌ها به‌طور عمده شامل هیدروکربن‌های بی‌بازه مانند متان (CH4)، اتان (C2H6)، پروپان (C3H8) و بوتان (C4H10) هستند. هیدروکربن‌ها به عنوان ماده اولیه برای تولید و فرآوری نفت و گاز استفاده می‌شوند.
هیدروکربور:
هیدروکربور به ترکیبی از هیدروکربن‌ها و مواد متشکله غیرهیدروکربنی اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر، هیدروکربورها شامل مواد آلی است که در کنار عناصر هیدروژن و کربن، دارای عناصر دیگری نیز هستند. این عناصر می‌توانند عناصری مانند گوگرد (S)، نیتروژن (N) و اکسیژن (O) باشند. هیدروکربورها معمولاً در مخازن نفت و گاز یافت می‌شوند و شامل ترکیباتی مانند نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی هستند.
بنابراین، هیدروکربن‌ها به صورت عمومی به تمامی ترکیبات آلی متشکل از هیدروژن و کربن اشاره می‌کنند، در حالی که هیدروکربور به ترکیباتی اطلاق می‌شود که علاوه بر هیدروژن و کربن، سایر عناصر را نیز شامل می‌شوند.
بطور کلی، هیدروکربورها در صنعت نفت و گاز در زمینه‌های مختلف استفاده می‌شوند. در زیر به برخی از کاربردهای مهم هیدروکربورها در صنعت نفت و گاز اشاره می‌کنم:
1. نفت خام: نفت خام، یکی از اصلی‌ترین هیدروکربورهای مورد استفاده در صنعت نفت است. نفت خام به‌عنوان منبع اصلی برای تولید سوخت‌های فسیلی مانند بنزین، دیزل، نفت گاز و سوخت هوای هواپیما استفاده می‌شود. همچنین، نفت خام در فرآیندهای پالایش نفت برای تولید محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. گاز طبیعی: گاز طبیعی یکی دیگر از اهمیت‌های هیدروکربورها در صنعت نفت و گاز است. گاز طبیعی، به‌عنوان یک منبع انرژی پاک و قابل‌تجدید، در برق‌سازی، سیستم‌های گرمایشی و سوخت خودروهای CNG استفاده می‌شود. همچنین، گاز طبیعی در صنایع پتروشیمی به عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. میعانات گازی: میعانات گازی مانند پروپان و بوتان، به عنوان منابع انرژی قابل‌حمل و ذخیره‌پذیر، در صنعت گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این میعانات برای تولید سوخت‌های گازی مانند گاز مایع (LPG) استفاده می‌شوند و در خانه‌ها، خودروها، صنایع، کشاورزی و مصرف کنندگان شرکتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. پتروشیمی: هیدروکربورها به عنوان ماده اولیه در صنعت پتروشیمی بسیار مهم هستند. این صنعت بر اساس تبدیل هیدروکربن‌ها به مواد شیمیایی مانند پلاستیک، لاستیک، کودهای شیمیایی، رنگ‌ها، رزین‌ها و صنایع دارویی فعالیت می‌کند.
5 حفاری نفت و گاز: هیدروکربورها در فرآیند حفاری نفت و گاز برای استفاده به عنوان مایع حفاری، کشتی‌ها و تجهیزات حفاری دریایی، خنک‌کننده‌ها و مواد شیمیایی حفاری استفاده می‌شوند.
