پلی ساکارید یک نوع پلیمر است که از واکنش گلوکزها با یکدیگر تشکیل می‌شود. این ماده به صورت طبیعی در برخی از مخازن نفتی وجود دارد و در اثر فعالیت میکروارگانیسم‌هایی که در این مخازن حضور دارند، تولید می‌شود. پلی ساکارید مانع از جریان نفت درون مخازن می‌شود و باعث کاهش برداشت نفت از آنها می‌شود.
برای افزایش برداشت نفت از مخازن، عملیاتی به نام "ضربه آب" صورت می‌گیرد. در این عملیات، آب به مخازن نفتی تزریق می‌شود تا فشار داخل مخزن افزایش یابد و نفت بتواند به سطح زمین جابجا شود. اما پلی ساکارید موجود در مخازن باعث می‌شود که آب به راحتی در مخزن حرکت نکند و این عملیات با مشکل مواجه شود.
برای حل این مشکل، از مواد شیمیایی مختلفی استفاده می‌شود که قابلیت از بین بردن پلی ساکارید را دارند. این مواد به صورت شیمیایی با پلی ساکارید واکنش می‌دهند و آن را تجزیه می‌کنند. سپس با تزریق آب، نفت به سطح زمین جابجا می‌شود و برداشت نفت از مخزن افزایش می‌یابد.
استفاده از پلی ساکارید در برداشت نفت می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد و زمان بر باشد. بنابراین، استفاده از مواد شیمیایی برای تجزیه پلی ساکارید و افزایش برداشت نفت از مخازن، روشی رایج است که در صنعت نفت استفاده می‌شود.
از بین بردن پلی ساکارید
مواد شیمیایی که قابلیت از بین بردن پلی ساکارید را دارند عبارتند از:
1. آنزیم‌ها: مانند آمیلاز، سلولاز و لاکتاز که قادر به تجزیه و تخریب پلی ساکاریدها هستند.
2. اسیدها: مانند اسید هیدروکلریک که باعث تحلیل و تخریب پلی ساکاریدها می‌شود.
3. باکتری‌ها: برخی از باکتری‌ها مانند باکتری‌های پلی ساکارید تخریب کننده قادر به تجزیه و تخریب پلی ساکاریدها هستند.
مزایا و معایب
مزایا:
1. افزایش برداشت نفت: استفاده از پلی ساکارید می‌تواند باعث افزایش برداشت نفت از مخازن شود، زیرا جریان آب بهبود یافته و نفت به سطح زمین جابجا می‌شود.
2. کاهش هزینه‌های عملیاتی: استفاده از پلی ساکارید ممکن است هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد، زیرا با تجزیه پلی ساکارید و استفاده از مواد شیمیایی، مانع جریان آب برطرف می‌شود و عملکرد برداشت بهبود می‌یابد.
3. افزایش بهره‌وری: با بهبود جریان آب و جابجایی نفت به سطح زمین، بهره‌وری در برداشت نفت افزایش می‌یابد.
معایب:
1. کاهش مانع جریان: پلی ساکارید باعث می‌شود که آب به راحتی درون مخازن حرکت نکند و به عنوان یک مانع جریان عمل کند. با تجزیه پلی ساکارید، این مانع جریان برطرف می‌شود و جریان آب بهبود می‌یابد.
2. زمان بر بودن: عملیات تجزیه پلی ساکارید و افزایش برداشت نفت ممکن است زمان بر باشد و نیاز به زمان و انرژی بیشتری برای انجام آن داشته باشد.
3. تأثیر بر محیط زیست: استفاده از مواد شیمیایی برای تجزیه پلی ساکارید ممکن است تأثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشد، بنابراین نیاز به رعایت استانداردها و مقررات محیط زیست در این عملیات وجود دارد.
4. هزینه‌های عملیاتی: استفاده از پلی ساکارید در برداشت نفت ممکن است هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد. با تجزیه پلی ساکارید و استفاده از مواد شیمیایی، هزینه‌های مربوط به تجزیه و از بین بردن پلی ساکارید باید در نظر گرفته شود.
5. نیاز به زمان و انرژی بیشتر: عملیات تجزیه پلی ساکارید و افزایش برداشت نفت نیاز به زمان و انرژی بیشتری دارد که ممکن است هزینه‌های اضافی را به همراه داشته باشد.
استفاده از پلی ساکارید در ازدیاد برداشت مخازن نفتی ممکن است به محیط زیست آسیب برساند. برخی از عوارض احتمالی شامل:
1. آلودگی آب: استفاده از پلی ساکارید ممکن است منجر به آلودگی آب زیرزمینی یا سطحی شود. این مواد ممکن است به طور مستقیم وارد منابع آب شوند و برای حیات وحش و جانوران آبزیان آسیب برسانند.
2. تغییر کیفیت آب: پلی ساکاریدها ممکن است تغییرات شیمیایی در آب را ایجاد کنند و باعث تغییر در pH و دیگر خصوصیات آب شوند. این تغییرات ممکن است بر روند رشد و تنظیمات جانوران و گیاهان زیرزمینی تأثیر بگذارد.
3. تأثیر بر جانوران زیرزمینی: پلی ساکاریدها ممکن است بر جانوران زیرزمینی مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها تأثیر بگذارند. این مواد ممکن است رشد و فعالیت این جانوران را مختل کنند و بر سلامت آنها تأثیر بگذارند.
4. احتمال حادثه زیست محیطی: در صورت عدم مدیریت صحیح و دقیق استفاده و دفع پلی ساکارید، احتمال حوادث زیست محیطی مانند نشت و نفوذ به خاک و آب زیرزمینی وجود دارد که می‌تواند منجر به آسیب به محیط زیست شود.
به منظور کاهش اثرات منفی، لازم است استفاده از پلی ساکاریدها با رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های محیط زیست صورت گیرد. همچنین، استفاده از فناوری‌های جدید و بهینه شده می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست کمک کند.
