چینه شناسی

چينه شناسي
 واژه چينه شناسي از دوکلمه يوناني stratos به معني (چينه، لايه، طبقه ) وgraphos بـه معنـي (نگاشـتن ) گرفتـه شده است که اصولا از روابط موجود بين طبقات سنگهاي رسوبي بحث ميکند و به عبـارت ديگـر چينـه شناسـي  تعيین تغييرات طبقات زمين و تعيين سن نسبي آنها را بررسي مي نمايد که مبتني بر سه اصل زير مي باشد:
١- اصل رويهم قرارگيري طبقات : در اين حالت ممکن است طبقات در اثر عوامل تکتونيکي تغييرکرده باشند، در اين شرايط علم چينه شناسي با علم زمين شناسي ساختماني مرتبط مي شود.
٢- اصل پيوستگي در يک لايه معين رسوبي از لحاظ خواص سنگ شناسي : که در اين حالت چينه شناسي بـا علـم سنگ شناسي ارتباط پيدا ميکند.
٣- اصل تشابه ديرينه شناسي طبقات : در اين مورد فسيل شناسي اساس و پايه علم چينه شناسي به شمار رود.
٣- ١- اصول مطالعات چينه شناسي
١- اصل توالي طبقات رسوبي در زمانهاي مختلف زمين شناسـي بـه منظـور پـي بـردن بـه تـاريخ حـوادث زمـين و همچنين تکامل موجودات در آن زمان استفاده شود.
٢- اصل تغيير طبقات رسوبي در زمانهاي مختلف زمين شناسي که به کمک آن وضعيت جغرافيايي کذشـته زمـين منتهي ميگردد.
نتيجه آنکه چون علم چينه شناسي اغلب در مورد سنگهاي رسوبي بحث ميکند، در بررسي اصولا آن مي بايسـت موارد زير مورد نظر قرار گيرد:
١- بررسي اختصاصات سنگ شناسي سنگهاي رسوبي نظير ترکيـب، خـواص بـافتي، سـاختمان، گسـترش آنهـا در سطح
٢- بررسي رسوب شناسي چينه ها نظير هوازدگي، فرسايش، حمل و نقل، رسوب گذاري و...
٣- بررسي خواص چينه بندي لايه ها
علم چينه شناسي نقش بسيار مهمي در زمينه هاي مختلـف زمـين شناسـي اقتصـادي ايفـا مـيکنـد. از ايـن علـم در حفاريهاي مربوط به ذخاير نفت و آب و نيز درکشف کانسارهاي رسـوبي و تعيـين سـن نسـبي رگـه هـاي معـدني استفاده ميکردد. مثًلا به کمک اين علم، وضع ساختماني مخازن زيرزميني نفت وگـاز، سـن نسـبي وقـوع پـوش سنگ و سنگ مخزن مشخص مي شود.
انشعابات علم چینه شناسی

• چینه نگاری زیستی :
  در قلمرو این رشته از چینه نگاری ، سن لایه‌ها و چینه‌ها توسط فسیلهای شاخص تعیین و انطباق چینه شناسی صورت می‌گیرد.
  
  
• پالینوستراتیگرافی:
  پالینوستراتیگرافی نیز انشعابی از چینه نگاری زیستی است که بر اساس تقسیمات زمانی دانه‌های گرده فسیل بنا شده است.
  
  
• چینه نگاری سنگی :
  که مبنای مطالعات چینه شناسی لیتولوژی سنگها و لایه است.
  
  
• چینه نگاری زمانی :
  که در آن زمان‌های زمین شناسی و همچنین خواص سنگ شناسی نیز مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
  
  
• چینه نگاری شیمیایی :
  که مطالعات چینه شناسی بر مبنای شناخت عناصر شیمیایی موجود در سنگها و تغییرات نسبی آنها در زمانهای مختلف با توجه به رخساره‌های مربوطه است.
  
  
• چینه نگاری مغناطیسی :
  که تغییرات شدت میدان مغناطیسی زمین و جهت
  میدان مغناطیسی
  در ادوار مختلف زمین شناسی در این روش اساس کار است.
  
  
• چینه نگاری رسوبی :
  خواص رسوب شناسی طبقات ، توالی آنها و تغییرات رسوبی اساس مطالعه این علم می‌باشد.
  
  
• چینه نگاری آب و هوایی :
  از چینه‌ها و لایه‌ها در این روش با توجه به ایزوتوپ O18 به O16 به عنوان شاخص های درجه حرارت و تعیین کننده نوع آب و هوا استفاده می شود.
  
  
• چینه نگاری زلزله‌ای :
  که در آن امواج زلزله‌ای و انتشار آنها در لایه‌های مختلف زمین مبنای انطباق چینه شناسی قرار می‌گیرد.
  
  
• چینه نگاری اکتشافی :
  روشی که در آن با استفاده از چینه شناسی افق‌های مربوط به ذخایر اقتصادی نظیر
  نفت
  ، گاز طبیعی و معادن مختلف را کشف می‌نمایند.
  
  
• چینه نگاری کمی :
  که مطالعه سکانس‌ها و کمیت آنها ، شمارش لایه‌ای وار را می‌توان در این روش خلاصه نمود.
  
  
• چینه نگاری اقتصادی :
  در این روش تعیین سن نسبی افق‌ها و رگه‌های معدنی ، وضع ساختمانی مخازن نفت ، سن نسبی و نوع سنگ پوشش ، سنگ مخزن و غیره مشخص می‌شود. بطور کلی چینه شناسی اقتصادی و اکتشافی هدفهای مشترکی را دنبال می‌نمایند.