فلنج در خطوطه لوله
فلنج‌ها در خطوط لوله استفاده می‌شوند تا به وصله دو قسمت مختلف لوله یا اتصالات پیوسته، شامل قسمت‌های خمیده یا شاخه‌ها، کمک کنند. فلنج‌ها به عنوان یک اتصال قوی و قابل تعویض بین قسمت‌های لوله عمل می‌کنند که قابلیت جدا سازی و نصب مجدد را فراهم می‌کنند.
فلنج‌ها عموماً از جنس فلزی ساخته می‌شوند و دارای یک حلقه دورتادور فلنج (Flange Gasket) هستند که در اثر تنش‌ها، فشار و حرارت، دو قسمت لوله را به هم فشرده و از نشتی جلوگیری می‌کند. همچنین، فلنج‌ها امکان حرکت و جابجایی بین قسمت‌های لوله را فراهم می‌کنند در صورت نیاز به تنظیمات و تغییرات مجدد در سیستم لوله‌کشی.
به طور معمول، دو نوع فلنج رایج در خطوط لوله وجود دارند:
۱. فلنج جوشی (Weld Neck Flange): این نوع فلنج به صورت دائم به لوله جوش داده میشود. الزاماً برای استفاده در شرایط با فشار بالا و درجه حرارت بالا مناسب است. فلنج جوشی به وسیله جوشکاری به پایان لوله متصل میشود و حلقه فلنج بیرون قرار می‌گیرد.
۲. فلنج کور (Blind Flange): این نوع فلنج برای بستن یا مسدود کردن یک اتصال لوله استفاده میشود. فلنج کور به شکل یک صفحه صاف بدون سوراخ در وسط است که قابلیت پوشاندن نقاطی از خطوط لوله را دارد که موقتاً باید مسدود شوند.
در اضافه به این دو نوع فلنج، نوع‌های دیگری مانند فلنج لبه (Slip-on Flange)، فلنج کمربندی (Lap Joint Flange) و فلنج رزو (Threaded Flange) نیز وجود دارند که هر کدام به محل استفاده خاص خودشان برخوردار هستند و متناسب با نیازها و شرایط محیطی استفاده می‌شوند.
مهمترین استانداردهای مربوط به فلنج‌ها شامل استانداردهای ANSI، ASME و API هستند که شرکت‌ها و صنایع از آن‌ها برای تولید، نصب و استفاده از فلنج‌ها استفاده می‌کنند.
پر کاربرد ترین فلنج ها در خطوط لوله عبارتند از:
1. فلنج جوشی (Weld Neck Flange): این نوع فلنج برای استفاده در خطوط لوله با فشار بالا و درجه حرارت بالا بسیار معمول است. طراحی طولانی گردن فلنج جوشی، باعث ایجاد پایداری بیشتر در اتصال لوله میشود. همچنین، پیشینه جوشکاری فلنج جوشی به صورت کامل و متمرکز شده است.
2. فلنج کور (Blind Flange): این نوع فلنج برای بستن موقتی یا مسدود کردن انتهای یک راهرو یا شاخه در خطوط لوله استفاده میشود. فلنج کور، نقطه پایانی یک خط لوله را مسدود می‌کند و از نشتی یا نفوذ جریان جلوگیری می‌کند.
3. فلنج لبه (Slip-on Flange): این نوع فلنج یکی از ساده‌ترین و ارزانترین فلنج‌ها است. در این نوع فلنج، لبه داخلی فلنج، به راحتی روی لوله قرار می‌گیرد و با استفاده از پیچ و مهره به لوله متصل میشود. فلنج لبه برای خطوط با فشار و دماهای نسبتاً کمتر و کاربردهای صنعتی معمول مناسب است.
4. فلنج کمربندی (Lap Joint Flange): این نوع فلنج شامل دو بخش اصلی است: یک پنجره فلنج و یک حلقه داخلی. فلنج کمربندی برای اتصال‌هایی استفاده میشود که نیاز به جداسازی مکرر دارند، مانند تعویض لوله‌ها، بازسازی یا تعمیرات. این نوع فلنج می‌تواند در نظامی که نیاز به عدم تنظیم اتصال دارد، بسیار مفید باشد.
5. فلنج رزو (Threaded Flange): این نوع فلنج دارای پیچ و مهره می‌باشد و به وسیله ولوک در لوله متصل میشود. فلنج رزو مناسب برای خطوط کوچک و با فشار کم است و به عنوان اتصال پیچ و مهره استفاده میشود.
این فلنج‌ها فقط تعدادی از مثال‌های پرکاربرد در خطوط لوله هستند و در واقع، نیازها و مسائل مختلف از جمله فشار و دما، جنس لوله و مایع، اندازه لوله، نوع سیستم و غیره، تعیین کننده نوع و استفاده از فلنج است. برای انتخاب درست، مطالعه دقیق استانداردها و مشورت با متخصصین در زمینه طراحی و مهندسی خطوط لوله ضروری است.
جنس لوله اگر خوب باشد از کدام فلنج استفاده میشود ؟
اگر جنس لوله خوب باشد و ما به دنبال یک فلنج مناسب هستیم، معمولاً از فلنج جوشی استفاده می‌کنیم. فلنج جوشی یک نوع فلنج است که به وسیله جوشکاری به لبه‌های لوله وصل میشود. این نوع فلنج بسیار پایدار و قوی است و می‌تواند با فشار و دمای بالا کار کند. اگر لوله‌ی شما به صورت لوله‌ی جوش دار باشد، فلنج جوشی بهترین گزینه خواهد بود.
اما اگر جنس لوله از نوعی مانند PVC (پلی وینیل کلراید) یا فولاد ضد زنگ باشد که به سختی جوش داده می‌شوند، فلنج نشکن (فلنج بازوبند) می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد. این نوع فلنج به لوله متصل شده و با استفاده از پیچ و قفل متصل میشود. فلنج نشکن مناسب است برای اتصال لوله‌هایی که به ندرت تغییرات حرارتی دارند و نیاز به جریان ثابت دارند.
بهتر است در انتخاب فلنج مناسب برای لوله، جنس و نوع لوله را در نظر بگیرید و همچنین نیازهای خاص خود را مدنظر قرار دهید. همچنین، برای اطلاعات دقیق‌تر و مشورت با یک متخصص، می‌توانید بازار محلی خود را بررسی کنید یا به شرکت‌های تولیدکننده فلنج مشورت نمایید.
